Co to są kryptowaluty?

Zdecentralizowana waluta, pieniądz przyszłości czy może rozproszony system księgowy zawierający dane o stanie posiadania w umownych jednostkach? Kryptowaluty można scharakteryzować na wiele sposób. Niezależnie od tego kryptowaluty wzbudzają wiele emocji – nie tylko wśród inwestorów. Oto wszystko, co warto o nich wiedzieć.

Kryptowaluty – wirtualne waluty

Kryptowaluty można najprościej opisać jako wirtualną walutę, która nie posiada swojej fizycznej formy. Można z jej pomocą płacić za wybrane dobra i usługi, jeżeli sprzedawca akceptuje taką płatność. Kryptowaluty mają zatem swoją wartość, przez co można je nazwać wirtualnym pieniądzem.

Wiele obecnie znanych kryptowalut funkcjonuje na podobnej zasadzie. Wykorzystują zdecentralizowany system, opierający się w większości przypadków na blockchainie, czyli łańcuchu bloków. Szerzej na jego temat pisaliśmy w osobnym artykule na naszym blogu.

W skrócie jednak blockchain to publiczny rejestr transakcji wykonywanych za pomocą danej kryptowaluty. Jest on obsługiwany i aktualizowany na bieżąco przez wiele osób, a będąc dokładnym – wiele komputerów. Za przeprowadzane obliczenia otrzymują nagrodę w postaci jednostek kryptowaluty lub ich mniejszych części. Właśnie tę czynność nazywa się potocznie kopaniem lub wydobywaniem kryptowalut, a same osoby to wykonujące – górnikami.

Warto dodać, że kryptowaluty do zapisywania i weryfikacji transakcji wykorzystują technologię kryptografii, czyli skomplikowanych obliczeń matematycznych mających na celu szyfrowanie informacji.

Transakcja za pośrednictwem danej kryptowaluty odbywa się bezpośrednio pomiędzy jej stronami i tylko one mają do niej pełny wgląd dzięki odpowiednim kluczom szyfrującym, choć sam rejestr księgowy jest dostępny publicznie.

Ze względu na charakterystykę działania łańcucha bloków, kryptowalut ani transakcji z ich wykorzystaniem nie da się podrobić. Dlaczego tak się dzieje, dowiesz się ze wspomnianego już wpisu na naszym blogu.

Decentralizacja – podstawowa cecha kryptowalut

Jedną z fundamentalnych cech kryptowalut jest ich decentralizacja. Wirtualne pieniądze funkcjonujące w systemie blockchain nie są zależne od centralnego organu. Żadna organizacja nie ma bezpośredniego wpływu na takie kryptowaluty. Nie może decydować o wielkości ich emisji czy innym sposobie wpływania na ich wartość.

Wszystkie informacje o kryptowalutach są przechowywane bezpośrednio przez uczestników sieci blockchain, w następujących po sobie łańcuchach bloków. Nie ma żadnego banku centralnego, który sprawowałby kontrolę nad kryptowalutą, przez co nie ma on wpływu na jej funkcjonowanie.

Brak emisji przez oficjalne organy gwarantuje – przynajmniej w teorii – odporność na wszelkiego rodzaju manipulacje kursem danej kryptowaluty np. przez rządy poszczególnych państw.

Na czym w ogóle polega decentralizacja? W przypadku klasycznego systemu finansowego wszystkie transakcje są realizowane przez poszczególne podmioty – np. banki. Chcąc wysłać przelew ze swojego rachunku bankowego, musimy skorzystać z oferty naszego banku. Bez niego nie udałoby się wysłać pieniędzy. Jeżeli zatem nagle ktoś odciąłby system wybranego banku, jego klienci zostaliby pozbawieni dostępu do swoich środków.

W przypadku decentralizacji tego typu problemy nie występują, gdyż transakcje są weryfikowane przez wielu użytkowników jednocześnie. Gdy jeden z nich „wypadnie”, jego miejsce zastępują inni, gwarantując poprawne funkcjonowanie całego systemu.

Niesie to oczywiście ze sobą pewne niedogodności. W przypadku bardzo popularnych kryptowalut realizacja transakcji może trwać kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt minut, gdyż ze względu na liczbę weryfikowanych transakcji, oferowana przez uczestników systemu moc obliczeniowa będzie niewystarczająca do natychmiastowego obsłużenia wszystkich zapytań.

Rozproszony system księgowy generuje także ogromne koszty związane z energią elektryczną. Do potwierdzania transakcji z użyciem skomplikowanej kryptografii potrzebna jest bowiem duża moc obliczeniowa komputerów uczestniczących w sieci. Kryptowaluty oparte na łańcuchu danych nie uchodzą zatem za najbardziej ekologiczne.

Jak przechowywać kryptowaluty i nimi płacić?

Wspominaliśmy już, że kryptowaluty można pozyskać na drodze ich wydobycia. Można je też po prostu kupić na jednej z wielu giełd kryptowalut. Jak jednak przechowywać wirtualne pieniądze i nimi płacić?

Służą do tego tak zwane portfele kryptograficzne. Każdy z nich charakteryzuje się dwoma kluczami – publicznym oraz prywatnym. Ten pierwszy można spokojnie udostępniać innym osobom – dzięki temu będą one mogły np. przelać nam kryptowaluty. Drugi – prywatny – pozostaje wyłącznie do naszego użytku. Dzięki niemu możemy się „zalogować” na własny portfel i wydawać znajdujące się tam kryptowaluty. Służy on również do szyfrowania transakcji. Można go zatem traktować jako hasło dostępu. Jeżeli ktoś przejmie od nas klucz prywatny, przejmie także kontrolę nad naszym portfelem kryptowalutowym.

Właśnie na takiej zasadzie realizowane są transakcje w systemie blockchain. Wspomniane klucze służą do weryfikacji transakcji pomiędzy jej uczestnikami. Następnie jest ona zapisywana w łańcuchu bloków.

Skoro transakcja odbywa się wyłącznie pomiędzy uczestnikami transakcji, dlaczego nie dochodzi do oszustw? Każda jednostka kryptowaluty lub jej część posiada unikalny kod. Zapisując transakcje w rozproszonym rejestrze księgowym, przechowywany jest również jej stan na poszczególnych portfelach.

Wszelkie próby oszustw zostaną od razu wykryte i usunięte przez system, gdyż każdy uczestnik otrzymuje kopię wykonanej transakcji, a następnie musi ją potwierdzić. Gdy jeden z rejestrów nie zgadza się z innymi, jest automatycznie usuwany. Taka zasada niemal wyklucza możliwość oszustw w systemie.

Płacenie kryptowalutami to zatem nic innego jak przelewanie ich z jednego portfela na drugi i automatyczna weryfikacja transakcji przez wszystkich uczestników danej sieci. Oczywiście dany sklep lub osoba musi udostępnić taką formę płatności. Jak już wspomnieliśmy, kryptowalutami można też handlować na dedykowanych temu giełdach, kupując je lub sprzedając po określonym kursie.

Warto pamiętać, by dobrze zabezpieczyć swój portfel kryptowalutowy. Jeżeli stracimy do niego dostęp, utracimy również przechowywane w nim wirtualne pieniądze. Nie ma bowiem sposobu na „odzyskanie” hasła dostępu. Tracąc wspomniany wcześniej klucz prywatny pozbawiamy się dostępu do własnego portfela.

Rodzaje portfeli kryptowalutowych

Same portfele kryptowalutowe można podzielić na kilka rodzajów, różniących się od siebie sposobem obsługi i poziomem bezpieczeństwa. Jednym z wariantów mogą być już wspomniane wcześniej giełdy kryptowalut, gdzie przechowujemy posiadane kryptowaluty. Takie rozwiązanie ma jednak swoje minusy, gdyż najczęściej wiąże się ono z przekazaniem swoich kluczy osobom trzecim (także prywatnego), przez co np. administrator giełdy może mieć dostęp do naszych środków.

Kryptowaluty można też przechowywać na portfelach programowych, które występują w formie aplikacji na urządzenia mobilne lub np. komputer. W przypadku awarii takiego sprzętu możemy jednak stracić dostęp do kryptowalut, jeżeli wcześniej nie stworzymy kopii zapasowej danych.

Portfel kryptowalut można także stworzyć na kartce papieru, zapisując na niej swoje klucze (publiczny i prywatny). Takie rozwiązanie może być jednak uciążliwe w obsłudze. Istnieje też ryzyko zgubienia kartki z danymi.

Na rynku wyróżniamy też klucze sprzętowe, czyli urządzenia dedykowane wyłącznie do zarządzania kryptowalutami. Mogą one występować pod postacią np. niewielkich breloczków z wyświetlaczem. Także w tym przypadku istnieje jednak możliwość ich zgubienia lub awarii – bez odpowiedniej kopii zapasowej możemy zatem stracić dostęp do posiadanych kryptowalut.

Najpopularniejsze kryptowaluty

Najpopularniejszą kryptowalutą jest oczywiście bitcoin, który często nazywany jest królem kryptowalut. To właśnie on, bazujący na technologii blockchain, przyczynił się do spopularyzowania tego środka płatności. Jego twórcą jest osoba lub grupa osób kryjąca się pod pseudonimem Satoshi Nakamoto.

Obecnie oprócz bitcoina na rynku kryptowalut możemy wyróżnić tysiące innych wirtualnych walut. Do najpopularniejszych należy między innymi ethereum, XRP, tether, litecoin czy chociażby monero.